lon 在
vz op/in etc. (aanwezig zijn)
ww daar zijn; aanwezig zijn; echt zijn; bestaan; wakker zijn.
→ lon kan net als tawa en kepeken zowel worden gebruikt als een werkwoord en als een voorzetsel:
mi lon tomo - ik ben in het huis
mi moku lon tomo - ik eet in (het) huis
suno li lon sewi - de zon staat aan de hemel
mi telo e mi lon tomo telo - ik was/baad mijzelf verblijvend in de badkamer
kili li lon poki - het fruit bevindt zich in het mandje
→ lon gebruiken met wile
Volgens nl.wikibooks kan lon verwarrend werken met wile doordat lon zowel werkwoordelijk als als voorzetsel gebruikt kan worden
mi wile lon tomo - ik wil VERBLIJVEN IN huis ←→ ?ik wil IN een huis
Niet iedereen raakt daardoor in de war, maar helderder is misschien de citaatvorm met dubbele punt:
mi wile e ni: mi lon tomo - ik wil dit: ik ben thuis (ik wil thuis zijn/verblijven)
→ lon in de betekenis van ‘realiteit; wakker zijn’
mi lon e sina - ik maak(te) je wakker (maak je dat je ‘aanwezig bent’)
NB een alternatieve manier om wakker maken te zeggen is:
mi pini e lape sina - ik eindig(de) je slaap
lon 在
prep be (located) in/at/on
vi be there, be present, be real/true, exist, be awake
→ lon, like tawa and kepeken, can be used as both a verb and a preposition. Study these examples:
mi lon tomo -- I'm in the house.
mi moku lon tomo -- I eat in the house.
suno li lon sewi - the sun floats in the sky
mi telo e mi lon tomo telo - I clean up myself being in the bath room
kili li lon poki - the fruit lies in the basket
→ Using lon with wile
According to en.wikibooks lon functioning both as a verb and as a preposition might be confusing.
mi wile lon tomo - I want to stay/be in house ←→ ?I want in house
While this potential confusion may be limited, wikibooks suggests that it can be avoided through with the quotation form that uses the semicolon:
mi wile e ni: mi lon tomo - I want this: I am/staying at home
The quotations form is similar to the structure in English ‘you told me THAT you are eating’ - ina toki e ni tawa mi: sina moku. The semicolon functions as THAT.
→ using lon in the sense of ‘making real; making awake’
mi lon e sina - I wake/woke you up (I made you awake/brought you bak to reality)
At this point the en.wikibooks provided a really silly discussion, claiming that you need to take the perspective into account. According to en.wikibooks you can say ‘I wake you (bring you back to reality’ but not ‘you wake me up’ (sine lon e mi) because the perspective is from ‘me’ and for ‘me’ the reality is sleeping at this point. If you thing that the person who wrote that is overthinking it, you’re with me. I’d say that this point of view fails when you talk in the past tense or when you mean really ‘bringing back to reality’ (like, from a coma).
An alternative way to say ‘waking up’ is with pini:
mi pini e lape sina - I ended your sleep